جزوه تالوفیت ها (بخش نهم، گلسنگ ها)

واژه تالوفیت از دو کلمه Thallus و phyta تشکیل می‌یابد که در منابع فارسی تحت عنوان تال ‌داران یا ریسه داران آورده شده است. در گیاهان تال‌‌دار پیکره گیاه در ریشه و ساقه و برگ متمایز نشده است و بافتهای آوندی وجود ندارد. گامتها دارای دیواره سلولی بوده و تخم تا زمانی که در داخل دستگاه زایشی ماده محصور است به جنین پرسلولی مبدل نمی‌گردد.بسیاری از محققین با قرار دادن جلبکها و قارچها در یک گروه توافق ندارند. ولی در سالهای اخیر روابط فیلوژنیکی بین قارچها و جلبکها مشاهده شده است.
دانشمندی به نام اندلیچر در سال 1836 ، قارچها ، جلبکها و گلسنگها را در یک گروه گیاهی به نام تالوفیتها قرار داد. در سال 1886 دانشمندی به نام ایشلر تمام عالم گیاهی را در چهار شاخه بریوفیتها (هپاتیکها و خزه‌ها)،تالوفیتها (قارچها ، جلبکها ،گلسنگها) ، پتریدیوفیتها ، اسپرماتوفیتها قرار داد.

گلسنگ مجموعه ای از جلبک و قارچ می باشد که متشکل از 2 بخش است:
 1   .Phycobiont   یا بخش جلبکی
2   .  Mycobiont  یا بخش   قارچی
این 2 بخش با هم گلسنگ یا Lichenes را تشکیل می دهند .

گلسنگ ها زندگی همزیستی دارند( یک نوع پارازیت ضعیف شده .) در این زندگی قارچ سو استفاده کننده می باشد . به عبارت دیگر در این زندگی اگر جلبک را جدا کنیم  قارچ می میرد .
پیش از سال 1852 میلادی که ماهیت قارچی گلسنگها شناسایی شد، گلسنگها به عنوان یک رده هم پایه اما مجزا از خزه ‏ها و جگرواشها در شاخه بریوفیتا طبقه بندی می‏شدند. آنچه که بعنوان گلسنگ شناخته میشود میتواند مجموعه ای از چند سلول منفرد فیکوبیونت، متصل به بخش قارچی تا ریسه هایی از فیکوبیونت در ارتباط با بخش قارچی باشد. در حالت اخیر، گلسنگ شباهت چندانی به اجزای تشکیل دهنده خود ندارد. به دلیل درجات متفاوت گلسنگی شدن تعریف جامعی از روابط بین اجزای آن وجود ندارد. بر اساس برخی منابع، گلسنگها دارای نوعی همزیستی متحد بین یک بخش قارچی که عموما از آسکومیست ها هستند و یک یا چند بخش جلبکی هستند. برخی دیگر از دانشمندان نیز گلسنگ ها را نوعی زندگی انگلی کنترل شده میدانند چرا که در آن بخش قارچی مزایای بیشتری را در اختیار میگیرد و بخش جلبکی نسبت به شرایط زندگی آزاد، در فرم گلسنگی رشد کمتری دارد.
ساختار داخلی گلسنگها:
پیکر گلسنگ از چهار لایه تشکیل شده است که به‌ترتیب از بالا به پایین عبارتند از:
الف) لایه بالایی: این لایه از ریسه‌های قارچ تشکیل شده است. نقش لایه بالایی، حفاظت از لایه‌های درونی است.
ب) لایه جلبکی: در این لایه، ریسه‌های قارچ همراه با یاخته‌های جلبک، به‌صورت شبکه‌ای غیرمتراکم درآمده است.نقش این لایه انجام فتوسنتز توسط جلبک و تهیه مواد آلی است.
پ) لایه میانی: این لایه از ریسه‌های سست و غیرفشرده قارچ تشکیل شده است. نقش این لایه، ذخیره مواد غذایی است.
ت) لایه زیرین: در این لایه، هیف های قارچ، به‌طور محکم و فشرده دیده می‌شوند و زوائدی ریزوئید مانند از سطح زیرین آن خارج می‌گردند. نقش این لایه اتصال گلسنگ به زیستگاه و جذب آب و نمک های معدنی از محیط اطراف است.
ویژگی های زیستی گلسنگها:
هنگامی که گلسنگها خشک هستند، آب آنها ممکن است تا دو درصد وزن خشک آنها کاهش یابد.
گلسنگها به آلودگی هوا، به‌خصوص آلودگی دی‌اکسیدگوگرد (2SO) بسیار حساس هستند، گلسنگها همچنین به پرتوهای هسته‌ای خیلی حساس هستند.
گلسنگها را موجوداتی خاکساز می‌نامند.
یک گلسنگ در طول یک سال از یک سانتی‌متر (حداکثر) تا 1/0 میلی‌متر رشد می‌کند.
گلسنگها تا 4500 سال یا بیشتر قادر به ادامه حیات هستند.
تولیدمثل گلسنگها:
گلسنگها به‌عنوان موجوداتی مستقل، تنها تولیدمثل غیرجنسی دارند که به دو صورت انجام می‌شود:
1. از طریق قطعه‌قطعه‌شدن و تبدیل هر قطعه به یک گلسنگ جدید.
2. از طریق تولید ساختاری به نام سوردی.
اهمیت اکولوژیک و اقتصادی:
اهمیت اکولوژیک گلسنگها به دلیل نقش آنها به عنوان گیاهان پیشتاز در توالی‏های اکولوژیک، نقش تغذیه‏ای در برخی زنجیره‏ ها، اثر آنها در گسترش آتش‏سوزی در اکوسیستم‏ها و نیز تثبیت نیتروژن می‏باشد. بسیاری گلسنگها به عنوان شاخص آلودگی در اقلیمهای کوچک نیز به کار می‏روند. گلسنگهای پوسته‏ای در توالی اکوسیستم‏های خشکی قابلیت در هم شکستن مقاومت بالای گرانیت و کوارتز را نیز دارند. گونه های آلکتوریا سورمنتوزا، آلکتوریا فرمونتی و آلکتوریا جوباتا دارای اهمیت بالایی به عنوان منابع غذایی برای برخی گیاهخواران بزرگ جثه مانند گوزنها و نیز برخی جوندگان هستند.
در هنگام آتش سوزی انواع پاندولی به راحتی آتش می‏گیرند. مواد مشتعل شامل گلسنگها می‏توانند به فاصله تا یک کیلومتر نسبت به محل اصلی آتش سوزی در جنگل ها، به هوا برخواسته و به گسترش آتش کمک کنند. گلسنگهای ژلاتینی مانند کولیما تناکس و سایر گلسنگهای شامل سیانوفیتا، در بسیاری از اکوسیستم ها به عنوان تثبیت کننده نیتروژن عمل می‏کنند. بر اساس برخی آزمایشات گلسنگها در سال 35 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تثبیت می‏کنند.
گلسنگها به دلیل کوچکی و عمر طویل بهترین موجودات برای تشخیص تغییرات آب و هوایی یک منطقه هستند. برخی گلسنگها نیاز به تغییرات شبانه روزی دما و رطوبت جهت ثبات دارند در صورتی که برخی دیگر باید در شرایط ثابت محیطی به رشد خود ادامه دهند.
مهمترین مصارف صنعتی گلسنگها در تولید عطریات بوده است. همچنین اکثر مواد شوینده معطر دارای میزان اندکی از مواد موثره گلسنگها بودند. برخی اسیدهای استخراج شده از گلسنگها در تولید داروها کاربرد دارند.

در اینجا جزوه پاورپویینت درس تالوفیت ها بخش نهم در 31 صفحه برای شما عزیزان قرار داده شده است.

 لینک دانلود مستقیم فایل در 31 صفحه

حجم فایل: 4.10 مگابایت